کد مطلب:313767 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:298
وفات و جلالت جناب ابوطالب
در سال دهم بعثت بود كه جناب ابوطالب علیه السلام، عم مكرم حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم، از دنیا رفت. پیش از وفات وصایا و ودایع و كتب ابراهیم و اسماعیل و سایر انبیا كه نزد او بود به حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم تسلیم نمود. وی در احادیث از جمله ی صدیقان محسوب است، كه ایمان خود را مصلحتا مخفی می داشت.
در تفسیر صافی و غیره آمده است اسر الایمان لیكون أقدر علی نصرة النبی صلی الله علیه و آله و سلم. یعنی: ایمان خود را (روی مصلحت اسلام و مسلمین) پنهان می داشت تا بتواند از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بیشتر حمایت نماید. دقیقه ای از نصرت و یاری آن حضرت كوتاهی نورزید، چنانكه از روایات معصومین علیهم السلام و از اشعار خود آن جناب این مطلب معلوم می شود، و قبلا اشاره شد.
بعضی از مخالفین اهل بیت علیهم السلام، به جهت بغض و عداوت با امیرالمؤمنین علیه السلام ایمان ابی طالب علیه السلام را انكار می نمایند. به حضرت امام صادق علیه السلام عرض شد: بعضی از مخالفین گمان دارند كه ابوطالب علیه السلام مسلمان نبود، حضرت علیه السلام فرمود: دروغ می گویند. چگونه مسلمان نباشد، در حالی كه گفته است:
ألم تعلموا انا وجدنا محمدا
نبیا كموسی خط فی أول الكتب
[ صفحه 19]
و أبیض یستسقی الغمام لوجهه
ثمال الیتامی عصمة للأرامل
وی رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم را مدح نموده، و به نبوتش اقرار كرده است. در قصیده ای گوید:
و أیده رب العباد بنصره
و أظهر دینا حقه غیر باطل
نقل از كتاب (الفصول المختارة، ص 80 ط عراق) سید جلیل، سید مرتضی علم الهدی می نگارد كه و سمعت الشیخ ادام الله عزه (الشیخ المفید) یقول مما یدل علی ایمان أبی طالب رضی الله عنه اخلاصه فی الود لرسول الله و النصرة له بقلبه و یده و لسانه و أمره و لدیه علیا علیه السلام و جعفرا رضی الله باتباعه.
یعنی: از شیخ مفید شنیدم كه می فرمود: اخلاص ابوطالب علیه السلام در راه محبت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، كه با دل و دست و زبان خود به او یاری می كرد و فرزندانش علی و جعفر را به یاری و پشتیبانی آن حضرت وامی داشت، دلیل بزرگ بر ایمان آن جناب است.
در مجالس المؤمنین قاضی نورالله قدس سره مسطور است كه امام صادق علیه السلام فرمود: اولین نماز جماعت را كه در اسلام به جا آوردند امیرالمؤمنین علی علیه السلام تنها به پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم اقتدا كرد. جناب ابوطالب علیه السلام با فرزندش جعفر از آنجا عبور می كردند، به جعفر فرمود (صل علی جناح ابن عمك) جعفر آمد و در سمت چپ پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بایستاد و با او نماز گذاشت، و ابوطالب این بیتها را فرمود:
ان علیا و جعفرا ثقتی
عند ملم الزمان و الكرب
والله لا أخذل النبی فلا
یخذله من بنی ذو حسب
یعنی: علی و جعفر هر دو معتمد منند در بلیات و شداید، و به خدا قسم كه پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را خوار ننمایم.
اظهار علاقه به آن حضرت و خدمات آن جناب در دین مبین و جانفشانیهای آن بزرگوار در حق خاتم النبیین صلی الله علیه و آله و سلم به وصف نیاید. چنانكه پس از جناب عبدالمطلب با كمال شفقت و اكرام كفیل آن حضرت بود، و وی را همراه خود
[ صفحه 20]
به شام برد. پس از بعثت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز كه حضرت قوم و خویشان خود را به اسلام دعوت كرد، همه ی خویشان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از او تبری كردند، لكن ابوطالب كمر نصرت آن جناب در میان بست و تا دم مرگ شر كفار را از آن حضرت دفع نمود. حتی در حین وفات، پسران و اقربای خود را به یاری سید انام صلی الله علیه و آله و سلم وصیت كرد چنانكه سخنان رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم خطاب به جنازه ی آن جناب اقوی شاهد بر این معنا است.
چون جناب ابی طالب علیه السلام دنیا را وداع نمود، حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در مصیبت آن بزرگوار بسیار متأثر و محزون شد، چندانكه در تشیع جنازه ی آن جناب اشك از دیده فرومی ریخت و می فرمود: یا عم، صله ی رحم نمودی و در هیچ امری مرا تنها نگذاشتی. چقدر باوفا بودی و دین خدا را نصرت دادی؟ مصیبت تو دنیا را بر من تاریك ساخته است. چه، تو یگانه حامی و پناه من بودی (جزاك الله خیر الجزاء).
فضایل و خدمات آن جناب به حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در این مختصر نمی گنجد.
و لله در الشیخ عزالدین ابن ابی الحدید المعتزلی، كه در مدح آن جناب و فرزند معظمش علی بن ابی طالب علیهماالسلام در شرح نهج البلاغه گفته است:
و لو لا ابوطالب و ابنه
لما مثل الدین شخص فقاما
فذاك بمكة آوی و حامی
و ذاك بیثرب جس الحماما
یعنی: اگر ابوطالب و فرزند مكرمش علی علیه السلام نبودند، دین الهی استوار و قائم نمی شد. ابوطالب علیه السلام در مكه به پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم پناه داد و حمایت نمود، و علی علیه السلام نیز در مدینه خود را در یاری پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم به مهالك انداخت.
در تفسیر صافی و غیره آمده است اسر الایمان لیكون أقدر علی نصرة النبی صلی الله علیه و آله و سلم. یعنی: ایمان خود را (روی مصلحت اسلام و مسلمین) پنهان می داشت تا بتواند از پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بیشتر حمایت نماید. دقیقه ای از نصرت و یاری آن حضرت كوتاهی نورزید، چنانكه از روایات معصومین علیهم السلام و از اشعار خود آن جناب این مطلب معلوم می شود، و قبلا اشاره شد.
بعضی از مخالفین اهل بیت علیهم السلام، به جهت بغض و عداوت با امیرالمؤمنین علیه السلام ایمان ابی طالب علیه السلام را انكار می نمایند. به حضرت امام صادق علیه السلام عرض شد: بعضی از مخالفین گمان دارند كه ابوطالب علیه السلام مسلمان نبود، حضرت علیه السلام فرمود: دروغ می گویند. چگونه مسلمان نباشد، در حالی كه گفته است:
ألم تعلموا انا وجدنا محمدا
نبیا كموسی خط فی أول الكتب
[ صفحه 19]
و أبیض یستسقی الغمام لوجهه
ثمال الیتامی عصمة للأرامل
وی رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم را مدح نموده، و به نبوتش اقرار كرده است. در قصیده ای گوید:
و أیده رب العباد بنصره
و أظهر دینا حقه غیر باطل
نقل از كتاب (الفصول المختارة، ص 80 ط عراق) سید جلیل، سید مرتضی علم الهدی می نگارد كه و سمعت الشیخ ادام الله عزه (الشیخ المفید) یقول مما یدل علی ایمان أبی طالب رضی الله عنه اخلاصه فی الود لرسول الله و النصرة له بقلبه و یده و لسانه و أمره و لدیه علیا علیه السلام و جعفرا رضی الله باتباعه.
یعنی: از شیخ مفید شنیدم كه می فرمود: اخلاص ابوطالب علیه السلام در راه محبت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، كه با دل و دست و زبان خود به او یاری می كرد و فرزندانش علی و جعفر را به یاری و پشتیبانی آن حضرت وامی داشت، دلیل بزرگ بر ایمان آن جناب است.
در مجالس المؤمنین قاضی نورالله قدس سره مسطور است كه امام صادق علیه السلام فرمود: اولین نماز جماعت را كه در اسلام به جا آوردند امیرالمؤمنین علی علیه السلام تنها به پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم اقتدا كرد. جناب ابوطالب علیه السلام با فرزندش جعفر از آنجا عبور می كردند، به جعفر فرمود (صل علی جناح ابن عمك) جعفر آمد و در سمت چپ پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم بایستاد و با او نماز گذاشت، و ابوطالب این بیتها را فرمود:
ان علیا و جعفرا ثقتی
عند ملم الزمان و الكرب
والله لا أخذل النبی فلا
یخذله من بنی ذو حسب
یعنی: علی و جعفر هر دو معتمد منند در بلیات و شداید، و به خدا قسم كه پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم را خوار ننمایم.
اظهار علاقه به آن حضرت و خدمات آن جناب در دین مبین و جانفشانیهای آن بزرگوار در حق خاتم النبیین صلی الله علیه و آله و سلم به وصف نیاید. چنانكه پس از جناب عبدالمطلب با كمال شفقت و اكرام كفیل آن حضرت بود، و وی را همراه خود
[ صفحه 20]
به شام برد. پس از بعثت پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم نیز كه حضرت قوم و خویشان خود را به اسلام دعوت كرد، همه ی خویشان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم از او تبری كردند، لكن ابوطالب كمر نصرت آن جناب در میان بست و تا دم مرگ شر كفار را از آن حضرت دفع نمود. حتی در حین وفات، پسران و اقربای خود را به یاری سید انام صلی الله علیه و آله و سلم وصیت كرد چنانكه سخنان رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم خطاب به جنازه ی آن جناب اقوی شاهد بر این معنا است.
چون جناب ابی طالب علیه السلام دنیا را وداع نمود، حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در مصیبت آن بزرگوار بسیار متأثر و محزون شد، چندانكه در تشیع جنازه ی آن جناب اشك از دیده فرومی ریخت و می فرمود: یا عم، صله ی رحم نمودی و در هیچ امری مرا تنها نگذاشتی. چقدر باوفا بودی و دین خدا را نصرت دادی؟ مصیبت تو دنیا را بر من تاریك ساخته است. چه، تو یگانه حامی و پناه من بودی (جزاك الله خیر الجزاء).
فضایل و خدمات آن جناب به حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در این مختصر نمی گنجد.
و لله در الشیخ عزالدین ابن ابی الحدید المعتزلی، كه در مدح آن جناب و فرزند معظمش علی بن ابی طالب علیهماالسلام در شرح نهج البلاغه گفته است:
و لو لا ابوطالب و ابنه
لما مثل الدین شخص فقاما
فذاك بمكة آوی و حامی
و ذاك بیثرب جس الحماما
یعنی: اگر ابوطالب و فرزند مكرمش علی علیه السلام نبودند، دین الهی استوار و قائم نمی شد. ابوطالب علیه السلام در مكه به پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم پناه داد و حمایت نمود، و علی علیه السلام نیز در مدینه خود را در یاری پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم به مهالك انداخت.